Trước đây từ “lãnh cảm” được dùng để chỉ tình trạng suy giảm khả năng tình dục của người phụ nữ tương tự như từ “liệt dương” ở nam giới. Hiện nay , người ta dùng cụm từ “ rối loạn chức năng tình dục của nữ giới ” để thay cho “lãnh cảm” nhằm mô tả tình trạng người phụ nữ không ham muốn tình dục, không có hứng khởi trong quan hệ tình dục, không có khoái cảm khi giao hợp, nói chung là không đáp ứng tình dục . Do đó, họ không quan tâm hoặc từ chối quan hệ tình dục với bạn tình.
Trong nghiên cứu gần đây của Laumann và cộng sự tại Đại học Chicago trong nhóm phụ nữ Hoa Kỳ từ 18 – 59 tuổi cho thấy vấn đề tình dục quan trọng thường gặp nhất của họ là sự suy giảm ham muốn tình dục (33,4%) , khó đạt khoái cảm (24,1%), đau khi giao hợp (14,4%). Sự suy giảm chức năng tình dục càng nhiều khi tuổi càng cao. Cũng trong nghiên cứu này, 37% phụ nữ nghĩ về quan hệ tình dục một ít lần trong một tháng. Số người nghĩ về vấn đề này 2-3 lần hoặc hơn trong một tuần chiếm 33%. Những phụ nữ có cuộc sống sung sướng thì nghĩ đến tình dục nhiều hơn những người có cuộc sống bất hạnh. Chỉ có 40% phụ nữ hài lòng về tình dục với bạn tình của họ.
Những nguyên nhân thường dẫn đến rối loạn chức năng tình dục của nữ giới là :
1. Nguyên nhân tâm lý
Lo âu, buồn rầu, suy sụp tinh thần, mệt mỏi, mâu thuẫn với bạn tình, gia đình. Sợ đau, sợ nhiễm trùng, sợ có thai.
Cảm tưởng tội lỗi hay xấu hỗ khi nghĩ đến tình dục.
Tiền sử bị lạm dục tình dục hay hiếp dâm.
Điều kiện nhà cửa chật hẹp, không có khoảng riêng tư cho hai người, tạo cảm giác không thoải mái.
2. Nguyên nhân sinh lý, bệnh lý
Nhiễm khuẩn sinh dục, bệnh phụ khoa
Khô âm đạo vì thiếu chất nhờn, không được kích thích tốt khi giao hợp.
Do thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần.
Tổn thương thần kinhdo chấn thương hay phẫu thuật
Bệnh nội khoa: tiểu đường, cao huyết áp, nhược giáp
Thiếu nội tiết tố nữ: mãn kinh, suy buồng trứng sớm, cắt buồng trứng, hoá xạ trị. Béo phì, mất ngủ, uống rượu.
3. Rối loạn chức năng tình dục
Người phụ nữ không thấy có tiết chất nhờn âm đạo khiến họ cảm thấy đau đớn trong khi giao hợp.Không có hiện tượng sung huyết làm cương phồng âm vật và cơ quan sinh dục nói chung,
không có sự mở rộng âm đạo giúp cho sự giao hợp dễ dàng, thiếu cảm xúc và sự đáp ứng trước những kích thích của bạn tình.
Nếu tình trạng này thỉnh thoảng mới xảy ra hoặc vì người chồng có nhu cầu quan hệ tình dục nhiều hơn người vợ nên có lúc người vợ không cảm thấy hứng thú thì người phụ nữ đó hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu những triệu chứng kể trên tồn tại kéo dài và thật sự làm cho 2 vợ chồng lo âu, khổ tâm thì cần phải quan tâm để tìm cách giải quyết sớm , nếu không thì chắc chắn sẽ dẫn đến sự đổ vỡ hạnh phúc gia đình.
4. Phương pháp khắc phục cho vấn đề tình dục
Để điều trị tình trạng “lãnh cảm”, người phụ nữ cần được tư vấn giải tỏa những ức chế tâm lý, giải quyết những mâu thuẫn giữa 2 vợ chồng trong đó phải có sự nói chuyện thẳng thắn, cởi mở của người vợ đối với chồng.
Trường hợp vấn đề tâm lý nặng nề thì phải cần có sự giúp đỡ của những chuyên gia tâm. Nếu lý do gây “lãnh cảm” là vì bệnh lý thì phải đi khám bác sĩ để tùy nguyên nhân mà chữa trị . Đặc biệt đối với phụ nữ lớn tuổi , vấn đề suy giảm nội tiết tố sinh dục có thể cải thiện bằng điều trị nội tiết thay thế nhưng phải dưới sự giám sát của Bác sĩ chuyên khoa vì thuốc dùng phải đúng chỉ định và có sự theo dõi định kỳ.
a. Giảm ham muốn
Trước hết kiểm tra lại mối quan hệ với bạn đời hoặc tình trạng của cả hai xem có vấn đề gì khúc mắc. Xem có dùng các loại thuốc ảnh hưởng, ức chế sự ham muốn chẳng hạn như : thuốc chống trầm cảm hoặc các loại thuốc hạ huyết áp và thảo luận với bác sĩ về việc giảm liều hoặc thay thế sang loại thuốc khác.
- Tư vấn và trị liệu tình dục với các chuyên gia
- Tập Yoga
- Bổ sung thuốc theo chỉ định bác sĩ như: một số sản phẩm chứa Testosterone.
b. Khô âm đạo
- Dùng thêm chất bôi trơn âm đạo trước và trong khi giao hợp
- Dùng gel dưỡng ẩm không nội tiết, gel âm đạo hoặc viên đặt âm đạo liều thấp estrogen theo hướng dẫn của bác sĩ
- Liệu pháp nội tiết toàn thân dạng viên uống, kem bôi hoặc miếng dán nội tiết theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa ( thường dùng cho phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh có kèm cơn bốc hoả,..)
- Thường xuyên kích thích hoặc quan hệ tình dục giúp tăng cường sự đàn hồi và sự lưu thông máu ở âm đạo.
c. Khó khăn giai đoạn kích thích
Dùng thêm thuốc tại chỗ âm đạo như chất bôi trơn âm đạo trước và trong khi giao hợp Tư vấn và trị liệu tình dục với các chuyên gia
- Tập Yoga
- Tăng lưu lượng máu tới âm vật dùng thuốc Viagra- like (PDE-5 đồng vận)
d. Khó khăn giai đoạn cực khoái
- Tư vấn và trị liệu tình dục với các chuyên gia
- Tập Yoga
e. Giao hợp đau
Có nhiều phương pháp hỗ trợ tuỳ theo nguyên nhân gây đau:
- Làm ẩm âm đạo bằng chất bôi trơn âm đạo trước và trong khi giao hợp, nếu không cải thiện nên đến khám bác sĩ
- Dùng gel dưỡng ẩm không nội tiết, gel âm đạo hoặc viên đặt âm đạo liều thấp estrogen theo hướng dẫn của bác sĩ
- Tư vấn và trị liệu tình dục với các chuyên gia Tập Yoga
- Nong âm đạo
- Vật lý trị liệu sàn chậu
- Bài tập sàn chậu Kegel
- Điều trị triệu chứng, viêm nhiễm âm đạo: kháng viêm, kháng sinh, kháng nấm, viên đặt âm đạo theo chỉ định bác sĩ.
Ngoài những phương pháp nêu trên, vấn đề tình dục còn được cải thiện từ một sức khoẻ tốt, ngủ đủ giấc, dinh dưỡng tốt, tập thể dục thể thao phù hợp, lối sống lành mạnh, quan hệ tốt với mọi người xung quanh.
Nói tóm lại, để có một đời sống tình dục tốt đẹp, người phụ nữ cần có sức khỏe thể chất và tinh thần tốt, quan hệ vợ chồng tốt. Cả hai người đều quan tâm đến cảm xúc của nhau, xem quan hệ tình dục là một trong những yếu tố cần thiết cho sự bền chặt của tình yêu , cần có nhận định đúng đắn về vấn đề này . Điều gì không rõ hoặc thấy có bất thường thì phải đi khám bác sĩ hoặc tham khảo chuyên gia tâm lý , không để kéo dài những rối loạn chức năng tình dục.