1. Ho ra máu là gì?

Ho ra máu là máu từ đường hô hấp dưới được ho, khạc, trào, ộc ra ngoài qua đường miệng mũi

Bệnh phổi, phế quản là nguyên nhân thường gặp nhất của ho máu, các nguyên nhân khác bao gồm: phù phổi cấp, tăng ure máu, các bệnh lý rối loạn đông, cầm máu

2.Đặc điểm lâm sàng

2.1.Triệu chứng báo hiệu

Người bệnh cảm giác khó chịu, hồi hộp, cảm giác nóng ran sau xương ức, khó thở, khò khè, lợm giọng, ngứa cổ họng, có vị máu trong miệng, họng sau đó ho khạc, trào, ộc máu từ đường hô hấp dưới ra ngoài.

2.2.Mức độ ho ra máu 

Máu ra thường màu đỏ tươi, có bọt, lẫn đờm, những ngày sau có thể chuyển màu nâu xẫm (đuôi khái huyết). 

• Số lượng ho máu ít: < 50ml/24 giờ.
• Số lượng ho máu trung bình: 50 - 200ml/ 24 giờ.
• Số lượng ho máu nặng: > 200 ml/ 24 giờ.
• Ho máu ồ ạt: lượng máu khạc ra > 600 ml/ 24 giờ.

2.3.Một số yếu tố giúp định hướng nguyên nhân ho máu:

 Ho kéo dài, ho máu tái phát nhiều lần: giãn phế quản, lao phổi.

• Tiền sử hút thuốc, tuổi > 40, thời gian ho máu > 1 tuần, gầy sút cân: ung thư phổi.
• Ho máu cấp tính, nghe thấy thở rít: viêm phế quản.
• Đau ngực, khó thở, phù chân: nhồi máu phổi.
• Sốt, đờm mủ: viêm phổi.
• Sốt, gầy sút cân, ra mồ hôi về đêm: lao phổi, nấm phổi, áp xe phổi.
• Đái máu kèm theo: hội chứng Goodpasture.
• Tiền sử nhiễm HIV/ suy giảm miễn dịch: lao phổi, Kaposi's sarcoma.
• Nữ giới, ho máu tái phát trùng với chu kỳ kinh nguyệt: ho máu theo chu kỳ kinh.

3.Thăm dò cận lâm sàng 

• Các xét nghiệm công thức máu, nhóm máu, đông máu cơ bản, chức năng gan, thận...
• Xét nghiệm tìm bằng chứng nhiễm lao: soi trực tiếp đờm, dịch phế quản tìm trực khuẩn kháng cồn kháng toan, PCR BK, nuôi cấy, phản ứng Mantoux.
• Nhuộm Gram đờm, nuôi cấy tìm nấm, xét nghiệm tìm tế bào ung thư ở đờm… 
• Chụp cắt lớp vi tính lồng ngực độ phân giải cao, tiêm thuốc cản quang tĩnh mạch nhằm xác định vị trí, dạng tổn thương nhu mô phổi, mạch máu phổi.
• Chụp động mạch phế quản hoặc mạch phổi: tìm hình ảnh dị dạng động mạch phế quản, thông động – tĩnh mạch phổi. Có chỉ định trong một số trường 

4. Chẩn đoán

Bệnh nhân có biểu hiện ho máu lẫn đờm, bọt. Trong trường hợp ho máu nhiều, bệnh nhân có thể nuốt phải sau đó lại nôn ra, cần phân biệt với nôn máu. 

Phân biệt ho máu với chảy máu đường hô hấp trên hoặc chảy máu đường tiêu hoá: mũi, họng, xoang, lợi, dạ dày thực quản…